Krótka historia

Polski Komitet Elektrotechnologii SEP jest kontynuatorem działalności Polskiego Komitetu Elektrotermii, który utworzony został 12 kwietnia 1957 r. w ramach Stowarzyszenia Elektryków Polskich jako naukowy komitet narodowy z zadaniem współdziałania w rozwoju nauki i techniki z zakresu elektrotermii oraz dziedzin pokrewnych w kraju oraz utrzymywania w tym celu kontaktów międzynarodowych.

Inicjatorem jego powstania i pierwszym przewodniczącym był członek honorowy SEP prof. Bronisław Sochor, który w połowie lat 50-tych ubiegłego wieku nawiązał stosunki z działającą od 1936 r. Międzynarodową Unią Elektrotermii (UIE) z siedzibą w Paryżu. Organizacja ta miała ogromne zasługi w budowaniu podstaw integracji europejskiej, m.in. ze względów personalnych. Otóż inicjatorem powstania Międzynarodowego Biurads. Elektrotermii, przekształconego wkrótce w UIE był Holender prof. Henri Caspar Gelissen – wiceprzewodniczący EURATOMU, powstałego równoległe z EWG czyli dwóch instytucji, które były ka-mieniem milowym na drodze do tej integracji. Gelissen miał także ogromne zasługi w powstaniu BENELUXU, uważanego także za istotny czynnik poprzedzający powstanie UE, a był on przy tym wielkim przyjacielem Polski. Za zasługi dla niej udekorowany został przez Prezydenta I. Mościckiego orderem Polonia Restituta. Otóż prof. B. Sochor gromadząc wokół siebie 17 elektrotermików reprezentujących naukę i przemysł nawiązał kontakt z Gelissenem i za jego pośrednictwem doprowadził bezpośrednio po powołaniu PKEt do jego włączenia do UIE już na jesieni 1957 r. Uwidoczniło się to m.in. poprzez włączenie przedstawicieli PKEt do 3 Komitetów Studiów: Szkolnictwa, Laboratoriów i Badań (ERL); Podczerwieni oraz Historii Elektrotermii.

W pierwszym dziesięcioleciu (1957-66) działalności, PKEt stworzył sprawnie działającą na terenie krajowym i międzynarodowym organizację społeczną elektrotermików polskich, wciągnął do współpracy krajowe ośrodki dydaktyczne, naukowo-badawcze i zakłady produkcyjne. Liczba członków Komitetu z 17 osób – założycieli wzrosła do 40.

Rozpoczyna się okres bardzo intensywnej działalności Komitetu, w ramach 5 sekcji tematycznych. W 1957 r. odbywa się I Krajowa Konferencja Elektrotermii w Warszawie z udziałem 250 osób z kraju i zagranicy. Miejscem kolejnych dwóch, odbywających się co 4 lata są: Kraków i Gliwice. W międzyczasie organizowane są sympozja, narady, seminaria, wystawy, zebrania o charakterze plenarnym, także z udziałem gości zagranicznych.

W 1958 roku zaczął ukazywać się dwumiesięcznik „Biuletyn PKEt - Elektrotermia” stanowiący dodatek do „Przeglądu Elektrotechnicznego”. W 1959 Polska po raz pierwszy bierze udział Międzynarodowym Kongresie Elektrotermii – najważniejszej imprezie naukowej organizowanej co 4 lata przez UIE. Tym razem był to IV Kongres i odbył się w Stresie (Włochy), a na 200 przyjętych - po bardzo ostrej selekcji referatów - 12 pochodziło z Polski. Przedstawiciele Polski biorą aktywny udział w kolejnych Kongresach UIE w V (1963 – Wiesbaden) oraz w VI (1967 - Brighton) gdzie Polska zgłasza gotowość i uzyskuje akceptację organizacji kolejnego VII Kongresu UIE w Warszawie, a prof. B. Sochor wybrany zostaje wiceprezydentem UIE. Jedenastu przedstawicieli PKEt powołano do 10 Komitetów Studiów UIE.

Na wniosek PKEt w 1960 r. reaktywowano w ramach Międzynarodowej Komisji Elektro-technicznej IEC (najstarsza międzynarodowa organizacja normalizacyjna) przedwojenną działalność 27 Komitetu Technicznego „Elektrotermia Przemysłowa”, ściśle współpracującą z UIE. Jej pierwszym przewodniczącym został członek PKEt prof. M. Mazur. Był to przez wiele lat jedyny Komitet prowadzony przez kraj członka tzw. „bloku wschodniego”. Do dziś prowadzony jest on przez Polskę pod kierunkiem członków PKEt.

W drugim dziesięcioleciu (1967-76) w działalności krajowej nasilono współpracę z Komitetem Nauki i Techniki, a później z Ministerstwem Nauki Szk. Wyższego i Techniki, Min. Przem. Ciężkiego, Państwowym Inspektoratem Gospodarki Paliwowo-Energetycznej, zjednoczeniami przemysłowymi oraz z NOT, SITPH oraz SIMP.

Na wniosek PKEt w Izbie Rzeczoznawców SEP utworzony został dział 17: Elektrotermia Przemysłowa, który funkcjonuje do dnia dzisiejszego, a zawsze kierowali nim i kierują członkowie PKEt. W 1969 r. w Łodzi zorganizowana zostaje IV Krajowa Konferencja Elektrotermii (311 uczestników krajowych i 54 zagranicznych) oraz 9 innych konferencji, sympozjów i narad o charakterze monotematycznym.

Najważniejszym jednak wydarzeniem w drugim dziesięcioleciu był VII Międzynarodowy Kongres Elektrotermii w Warszawie. Obrady odbywały się w Pałacu Kultury i Nauki, z posiedzeniami plenarnymi w Sali Kongresowej. W Kongresie wzięło udział 794 osób z 25 krajów w tym 223 z Polski. Imprezie towarzyszyły: zebrania Komitetu Dyrekcyjnego UIE, wystawy publikacji i urządzeń elektrotermicznych, projekcje filmów technicznych, wycieczki do zakładów przemysłowych. Kongres organizacyjnie bezpośrednio wspierał jeden z wicepremierów, a wziął w nim udział m.in. prof. H. Gelissen, który w symbolicznym geście przekazał prof. B. Sochorowi przyznany mu przed wojną przez Prezydenta Mościckiego order Polonia Restituta. Za działalność w UIE prof. B. Sochor otrzymuje \"La Medaille d\'Honneur\". VII Kongres w drugim dziesięcioleciu istnienia PKEt był bezsprzecznie najważniejszym sprawdzianem jego umiejętności organizacyjnych i spowodował wyraźne zwiększenie zainteresowania krajowych środowisk naukowych i technicznych elektrotermią. Bezpośrednio po Kongresie prof. B. Sochor wybrany zostaje prezydentem UIE.

W 1973 r. WNT wydaje Księgę VII Kongresu, zawierającą na 1230 stronach pełne teksty 244 referatów, przebieg dyskusji nad nimi, przemówienia, raporty z działalności Komitetów Studiów i Grup Roboczych UIE i inne materiały kongresowe. Wnioski z Kongresu przekazane zostają w formie memoriałów PKEt wszystkim zainteresowanym resortom. W 1974 r. ukazuje się wielka monografia wydana przez UIE „Elektrowärme – Theorie und Praxis” przygotowana z udziałem autorów polskich. Pod koniec 1976 r. liczba członków PKEt wzrasta do 60 osób.

W trzecim dziesięcioleciu (1977-86) utrzymywana jest współpraca z zainteresowanymi resortami i zjednoczeniami, które w okresie do 1983 r. ulegają częstym przekształceniom. W 1977 zorganizowana zostaje V Krajowa Konferencja Elektrotermii w Katowicach, a 3 lata później VI w Lublinie i Stalowej Woli. Nawiązana zostaje współpraca z Centralną Sekcją Elektrotermii Hutniczej (CSEH), powołaną w strukturze Stow. Inż. i Tech. Przemysłu Hutniczego (SITPH) w 1978 r., przekształconą 3 lata później w Komitet Elektrotermii Hutniczej (KEH). Jest to w pewnym stopniu także konsekwencja dużego rozwoju polskiego elektrostalownictwa. Na wniosek PKEt reaktywowana zostaje Sekcja Elektrotermii w Komitecie Elektrotechniki PAN, której działalność została przerwana w 1970 r. po śmierci jej przewodniczącego prof. T. Schwartza i od tej pory Sekcja i Komitet Elektrotermii ściśle współpracują. W tym dziesięcioleciu Komitet organizuje jeszcze 5 narad, konferencji, zebrań naukowych, a w tym w Łodzi jedną międzynarodową „Nauczanie i badania w elektrotermii” z udziałem przedstawicieli uczelni wyższych z 8 krajów oraz członków Komitetu Studiów UIE – ERL. Członkowie PKEt uczestniczą w pracach 10 Komitetów Studiów i Grup Roboczych, które dwa ze swoich posiedzeń roboczych odbywają na terenie Polski.

Przedstawiciele PKEt uczestniczą w pięciu światowych konferencjach w Moskwie, Bukareszcie, Nowosybirsku, Miszkolcu przedstawiając łącznie 20 referatów oraz w IX Kongresie Elektrotermii w Cannes (7 referatów). Prof. L. Michalski był członkiem Komisji referatowej tego Kongresu. Ponadto prof. M. Hering i prof. L. Michalski pełnili funkcje sprawozdawców generalnych, a prof. M. Hering i prof. T. Skrzypek – przewodniczących obrad sekcyjnych. Komitet organizuje w 1979 r. wysoko oceniony przez UIE pobyt szkoleniowy dla 19 młodych elektrotermików i energetyków z krajów zachodnich w Polsce. PKEt aktywnie współdziała w przygotowywanym przez SEP w 1981 r. „Raporcie o stanie polskiej elektryki”. Z chwilą wprowadzenia stanu wojennego w 1981 r. działalność Komitetu ulega zawężeniu. W zakresie współpracy międzynarodowej utrzymywane są wyłącznie kontakty z UIE.

Zacieśnia się współpraca PKEt-KEH, czemu sprzyja w dużej mierze wspólna specjalizacja zawodowa członków obu organizacji oraz fakt, że członkostwo w UIE posiadać może tylko jedna krajowa organizacja. Fakt powstania KEH wynikał zresztą z faktu, że było to stowarzyszenie branżowe, co w wielu przypadkach eliminowało możliwość członkostwa w strukturach SEP. Oczywiście obecnie czynnik ten nie ma znaczenia. 17.XI.1883 r. dochodzi do połączenia obu komitetów dzięki podpisaniu porozumienia pomiędzy SEP i SITPH o funkcjonowaniu PKEt w obu stowarzyszeniach pod postacią dwóch oddziałów: warszawskiego i katowickiego ze wspólnym prezydium i wspólnej przynależności do UIE. Pierwszym przewodniczącym PKEt SEP i SITPH wybrany zostaje prof. M. Hering. W międzyczasie CSEH i KEH organizują trzy konferencje krajowe poświęcone problematyce elektrotermii hutniczej.

Czwarte dziesięciolecie (1987-1996) rozpoczyna sesja naukowa „Stan i perspektywy rozwojowe elektrotermii w Polsce” oraz III Konferencja Elektrotermii Hutniczej „Urządzenia i technologie elektrotermiczne” w Szczyrku. Z czasem obserwuje się istotne przesunięcie w tematyce organizowanych konferencji z nowymi akcentami na obszarach modelowania, symulacji, diagnostyki. W 1991 r. w Łodzi odbywa się seminarium międzynarodowe „Przenoszenie ciepła w elektrotermii”. W roku 1992 w Hołnach Mejera k. Sejn odbywa się pierwsze z cyklu sympozjów „Symulacja, pomiary i diagnostyka w elektrotermii”. Następne mają miejsce latach 1993 i 1994. Zorganizowany zostaje cykl 8 konferencji „Badania naukowe w elektrotermii” (1986, 1987, 1988, 1989, 1993, 1994, 1997, 2000) z udziałem gości zagranicznych. Niewątpliwie w znacznym stopniu to przesunięcie punktu ciężkości w tematyce konferencyjnej odzwierciedla zainteresowania członków PKEt, w którym zaczynają przeważać specjaliści nie powiązani z przemysłem. Jest to zresztą tendencja charakterystyczna nie tylko dla tego obszaru aktywności inżynierskiej. Świadczy to o niewątpliwie o powstaniu w kraju znaczącego środowiska przygotowanego do prowadzenia poważnych badań naukowych, ale także o trudnościach we włączeniu do współpracy w ramach PKEt praktyków. Niewątpliwie wpływ na strukturę personalną PKEt oraz kształtowanie punktów ciężkości w jego działalności miały przemiany społeczno-gospodarcze w kraju.

W r. 1984 w Sztokholmie podczas X Międzynarodowego Kongresu Elektrotermii (1000 uczestników z 30 krajów) polscy elektrotermicy przedstawiają 9 referatów. Podczas Kongresu ze względów finansowych (rok po stanie wojennym i jego skutki gospodarcze) zmieniona zostaje formuła przynależności PKEt do UIE z członkostwa zwyczajnego na tytularne. W późniejszym czasie przywrócone zostanie członkostwo zwyczajne. Międzynarodowa Unia Elektrotermii 14.9.1994 r. zmienia swą nazwę na Międzynarodową Unię Zastosowań Elektrotechniki zachowując dotychczasowy skrót UIE. W konsekwencji tej decyzji począwszy od 1996 roku, Międzynarodowy Kongres Elektrotermii przekształca się Międzynarodowy Kongres Unii Zastosowań Elektrotechniki. XIII edycja tej imprezy odbywa się, już po nową nazwą w Birmingham.

W piątym dziesięcioleciu (1997-2006) w 1998 roku przewodniczącym PKEt SEP i SITPH został wybrany prof. M. Wciślik z Politechniki Świętokrzyskiej. Zainicjował on działania mające na celu zorganizowanie w Polsce dwóch dużych konferencji międzynarodowych w Polsce, a mianowicie "9th European Electric Steelmaking Conference oraz "The XVI UIE International Congress on Electricity Application in Modern World",

Od 2000 roku rozpoczyna naprzemienne organizowanie konferencji przez środowisko elektrotermików kieleckich i łódzkich. I tak w 2000 i 2002 roku konferencje ”Modelowanie i sterowanie procesów elektrotermicznych” organizowane były w Ameliówce przez Politechnikę Świętokrzyską. Natomiast w latach 2001, 2003, 2006 organizowane były konferencje z cyklu „Generowanie i wymiana ciepła w urządzeniach elektrycznych” przez środowisko elektrotermików łódzkich.

Członek PKEt prof. Jerzy Barglik uczestniczy w Międzynarodowym Kongresie UIE w Durbanie, gdzie podjęta została decyzja o powierzeniu w 2008 r. XVI Kongresu UIE Polsce. Środowisko elektrotermików polskich po raz drugi przystępuje do organizacji tej najważniejszej międzynarodowej imprezy, w której dominuje tematyka elektrotermiczna.

W szóstym dziesięcioleciu (2007-2016) materializują się zainicjowane przez prof. M. Wciślika starania o organizację dwóch dużych międzynarodowych konferencji w Polsce. W 2008 r. w Krakowie odbywają się "9th European Electric Steelmaking Conference", którego organizacją kierował prof. M. Karbowniczek z SITPH oraz XVI Międzynarodowy Kongres UIE pod hasłem” Electricity Application in Modern World”, którego przygotowania z ramienia SEP kieruje prof. J.Barglik. W tej drugie imprezie uczestniczy 120 osób z 17 krajów. Zakres tematyczny kongresu obejmował oprócz problematyki elektrotermicznej także zagadnienia jakości energii i bezpieczeństwa w elektryce. W jego organizacji obok SEP uczestniczyły AkademiaGórniczo-Hutnicza oraz Politechnika Śląska. Konferencja objęta była patronatem honorowym wicepremiera, Ministra Gospodarki Waldemara Pawlaka i Minister Nauki i Szkolnictwa Wyższego Barbary Kudryckiej. Dominującym tematem były zagadnienia nagrzewania indukcyjnego poruszone w kilkudziesięciu referatach. Mówiono między innymi o nowoczesnych technologiach nagrzewania indukcyjnego w zastosowaniu do obróbki plastycznej, obróbki cieplnej i topienia metali, metodach modelowania komputerowego i obliczania podstawowych parametrów urządzeń elektrotermicznych. Odbyła się osobna sesja poświęcona zagadnieniom bezpieczeństwa w elektryce.

Znaczącym dziełem opracowanym w tych latach, przy zasadniczym udziale członków PKEt, jest Część 841: Elektrotermia Przemysłowa Międzynarodowego Słownika Terminologicznego. Pracami międzynarodowego zespołu autorów kierował prof. M. Hering i za pracę tę uhonorowany został - jako pierwszy Polak - odznaczeniem i nagrodą Międzynarodowej Komisji Elektrotechnicznej IEC „1906 AWARD”. Słownik od 2010 r. stał się obowiązującą normą IEC (PN-IEC 60050-841).

W roku 2010 przewodniczącym PKEt zostaje prof. J.Zgraja z Politechniki Łódzkiej. W rezultacie powstawania przesłanek do objęcia działalnością szerszego obszaru elektryki oraz dziedzin z nią powiązanych, a także przystosowania się do zmian mających miejsce w UIE, Polski Komitet Elektrotermii SEP i SITPH przekształca się w Polski Komitet Elektrotechnologii, który kontynuuje działalność w ramach SEP. W dużym stopniu jest to wynikiem nie tylko olbrzymich zmian w stanie techniki, lecz także konsekwencją zmian strukturalno-własnościowych w gospodarce, a także zmian w funkcjonowaniu organizacji inżynierskich.

W bieżącym dziesięcioleciu, PKEt współuczestniczy w organizacji pod patronatem Komitetu Elektrotechniki PAN cyklu 3 konferencji „Problemy cieplne w elektrotechnice i elektrotechnologie”, które odbyły się w latach 2012, 2013 i 2015 w Konopnicy w połączeniu z warsztatami doktoranckimi oraz w poprzedzającej ten cykl konferencji „Generowanie i wymiana ciepła w urządzeniach elektrycznych”, która miała miejsce w Łodzi w 2009 r. i połączona była z obchodami „Roku prof. Bronisława Sochora” ustanowionego przez SEP oraz ZG PTETiS. Podczas tej konferencji prof. K. Januszkiewicz przedstawia referat „Profesor Bronisław Sochor - twórca łódzkiej szkoły naukowej elektrotermii”, a prof. M. Hering :„Bronisław Sochor – działalność międzynarodowa”.

W latach 2007, 2010 i 2014 środowisko kieleckie PKEt współorganizuje trzy dalsze konferencje pn. „Modelowanie i sterowanie procesów elektrotermicznych” w Ameliówce koło Kielc. Do uczestnictwa w konferencjach i do środowiska włączają się pracownicy z Centrum Laserowego Politechniki Świętokrzyskiej oraz pracownicy Politechniki Lubelskiej.

Członkowie PKEt pełnili wiele odpowiedzialnych funkcji w Stowarzyszeniu Elektryków Polskich. Prof. Bronisław Sochor był członkiem Głównej Komisji Rewizyjnej SEP, prof. Jerzy Barglik przez dwie kolejne kadencje (2006 – 2010 i 2010 – 2014) był prezesem Stowarzyszenia Elektryków Polskich, prof. Mieczysław Hering był w latach 2002 – 2006 członkiem ZG SEP, w latach 2007-2015 reprezentował SEP w Radzie Normalizacyjnej przy PKN oraz przez kilkadziesiąt lat przewodniczył Komisji Konkursu im. prof. Mieczysława Pożaryskiego na najlepszy artykuł opublikowany w prasie stowarzyszeniowej. Sekretariat 27 Komitetu Technicznego Międzynarodowej Komisji Elektrotechnicznej IEC „Elektrotermia Przemysłowa” prowadzony jest nadal przez Polskę, a kierują nim członkowie PKEt prof.Tadeusz Skoczkowski (lata 1994-2010), a od roku 2010 dr Piotr Ostrowski.